Aronija, poznata i kao crnoplodna aronija (Aronia melanocarpa), pripada porodici Rosaceae. Najpoznatije vrste unutar roda aronija su crnoplodna aronija (A. melanocarpa) i crvena aronija (A. arbutifolia), dok se ljubičasta aronija (A. prunifolia) smatra prirodnim hibridom između ove dvije vrste. Grm aronije naraste do 2 metra visine, a njegovi plodovi su sitne tamne bobice okupljene u grozdove, koje dozrijevaju krajem ljeta. Uzgoj aronije izuzetno je jednostavan jer je otporna na bolesti i štetnike zbog svoje prirodne kiselosti i gorkog okusa plodova.1,2
Antioksidativna svojstva
Aronija spada među najjače biljne antioksidanse zahvaljujući visokom sadržaju ukupnih polifenola, prvenstveno proantocijanidina i antocijanina.3 Upravo ti spojevi zaslužni su za zaštitu stanica od oksidativnog stresa, neutralizaciju slobodnih radikala i smanjenje rizika od bolesti srca, krvnih žila i dijabetesa. Osim polifenola, aronija sadrži i druge antioksidanse kao što su vitamin C, vitamin E te minerale poput kalija i cinka, koji dodatno doprinose njenom ukupnom antioksidativnom potencijalu.1
Biološki i zdravstveni učinci
-
Podrška kardiovaskularnom zdravlju
Redovita konzumacija aronije povoljno utječe na krvni tlak i lipidni profil. Smanjuje ukupni i LDL („loš“) kolesterol te povisuje HDL („dobri“) kolesterol, uz to smanjuje količinu triglicerida u krvi kod ljudi s blagom hiperkolesterolemijom i metaboličkim sindromom. Njeno pozitivno djelovanje na sniženje krvnog tlaka smanjuje rizik od razvoja bolesti srca i krvnih žila.1,2,3
-
Koristan učinak na regulaciju šećera u krvi
Sokovi i ekstrakti aronije mogu pomoći u kontroli šećerne bolesti tipa 2, smanjujući koncentraciju glukoze u krvi i poboljšavajući važan pokazatelj kronične glikemije (HbA1c), kao i lipidni profil kod dijabetičara. Pokazalo se da aronija inhibira i probavne enzime, što dovodi do sporije apsorpcije šećera nakon obroka.1,2,3
-
Antikancerogeni potencijal
Ekstrakti aronije pokazali su da induciraju apoptozu (programiranu staničnu smrt) i smanjuju pojavnost pretkanceroznih promjena.1,2,3
-
Gastroprotektivni i hepatoprotektivni učinak
Antocijanini iz aronije štite stanice jetre od toksičnih utjecaja i pomažu u smanjenju oksidativnog stresa kod upalnih i ulceroznih stanja želuca, što je važno za zdravlje probavnog sustava.1,2,3
-
Protuupalno i imunomodulatorno djelovanje
Polifenolni spojevi iz aronije pomažu regulirati upalne procese tako što inhibiraju stvaranje proinflamatornih citokina i enzima. Neka istraživanja su pokazala da aronija povećava omjer broja CD4 i CD8 limfocita te tako pridonosi jačanju imunološkog odgovora.2,3
-
Antimikrobno i antivirusno djelovanje
Aronija se pokazala učinkovitom u laboratorijskim testovima protiv niza bakterijskih sojeva poput Escherichia coli i Staphylococcus aureus te protiv virusa gripe tipa A, zbog čega ima potencijal i kao prirodna pomoć kod infekcija.2,3
Aronija je jedan od najbogatijih izvora biološki aktivnih polifenola te zbog jakog antioksidativnog djelovanja i povoljnih učinaka na različite aspekte zdravlja sve češće zauzima mjesto u funkcionalnoj prehrani i kao dodatak prehrani. Redovitom konzumacijom svježih ili prerađenih plodova aronije ili njihovih ekstrakata moguće je ostvariti preventivne i terapijske koristi za cjelokupni organizam.
